Tsjechië: de mooiste bezienswaardigheden in Brno

Praag krijgt alle bekendheid, maar stiekem is de tweede stad van Tsjechië de plek waar je moet zijn. Brno is een levendige en gezellige studentenstad. En de bezienswaardigheden in Brno zijn meer dan te moeite waard. Kortom, genoeg te doen! Ik neem je mee langs mijn favoriete plekken in Brno.

Brno is de tweede stad van Tsjechië. De meeste mensen zullen de hoofdstad Praag wel goed kennen. Het is zelfs een ontzettend populaire stad voor een stedentrip. Mede door de vele mooie bezienswaardigheden in Praag en doordat het een goedkope bestemming is zijn er steeds meer mensen te vinden.

Hoe gek is het dan eigenlijk dat Brno nog zo onbekend is? Daar mag verandering in komen! Ik was echt ontzettend gecharmeerd door deze stad. Ik durf zelfs te zeggen dat het de leukste stad van Tsjechië is, meer nog dan het inmiddels overvolle Praag.

Wat te doen in Brno?

De Tsjechische stad loopt ook nog eens over van de interessante geschiedenis, leuke verhalen en mooie bezienswaardigheden. Tel daarbij op dat Tsjechië een betaalbaar land is en dat je heel lekker kunt eten in Brno en het is de perfecte locatie voor een stedentrip.

Brno ligt in het zuiden van Tsjechië, in de streek Moravië. Deze streek is erg bekend vanwege haar witte wijn. Wil je deze eens proberen? Bezoek in Brno een vinoteca. Deze winkels zijn gespecialiseerd in wijn en typisch voor de stad. Zo proef je een specialiteit van Moravië en gedraag je jezelf als een echte local in Brno.

Geschiedenis van Brno

In heel centraal Europa zijn er allerlei wisselingen geweest in grenzen. Zo was een deel van Slowakije vroeger ook onderdeel van Moravië (je zult vast nog mensen kennen die het over Tsjechoslowakije hebben). Al in de Middeleeuwen was er een marktplaats waar nu Brno ligt, maar de stad wordt voor het eerst benoemd in 1091.

Moravië was eeuwenlang erg verdeeld tussen Brno, Olomouc en Znojmo. De macht werd verdeeld tussen deze steden en zij kregen verschillende rechten. Brno werd in 1349 de thuisstad van de markgraaf van Moravië. Echter was Olomouc op dat moment nog groter, waardoor de katholieke kerk daar zetelde.

In 1243 werd Brno een koningsstad. In die tijd werd er de burcht Špilberk op een hoge rots aan de rand van de stad gebouwd. De stad had in die tijd echter een andere naam: Brünn. Het groeide steeds meer en kreeg ook stadsrechten en -privileges. Langzaamaan werden Olomouc en Brno de belangrijkste steden van Moravië.

De Dertigjarige Oorlog in Brno

Middenin de Dertigjarige Oorlog, in 1641, besloot Ferdinand III (markgraaf van Moravië en keizer van het Heilige Roomse Rijk) om het gehele hof naar Brno te verplaatsen. Olomouc was door haar universiteit prooi van het Zweedse leger. Dit bleek een goede beslissing, want 1642 moest Olomouc zich overgeven. Zij bleven nog acht jaar in handen van de Zweedse bezetters.

Tijdens de Dertigjarige Oorlog werd ook Brno belegerd door de Zweden. Dit Zweeds Beleg is belangrijk geworden voor de cultuur van Brno. De stad hield goed stand in het beleg en er zat geen beweging in. De Zweedse legerleider gaf aan dat als zijn leger in het midden van de dag nog steeds niet gewonnen had, ze het op zouden geven. Daarom besloot de klokkenluider hen voor de gek te houden door al om 11.00 uur de klok twaalf te laten slaan. Dat werkte, want het Zweedse leger trok zich terug.

Na de Dertigjarige oorlog bleef Brno de enige hoofdstad van Moravië: zij hoefde deze positie niet langer te delen met Olomouc.

In de 18e eeuw werd burcht Špilberk herbouwd in barokstijl. Ook kreeg de stad een bisschopszetel.

De twintigste eeuw in Brno

Rond 1900 bestond het centrum van de stad voornamelijk uit Duitssprekenden, terwijl de buitenwijken werden bewoond door Tsjechen. De stad was daarom tweetalig: Brünn en Brno. Na de Eerste Wereldoorlog werden meerdere omliggende dorpen geannexeerd om het percentage Tsjechen in de stad groter te maken.

Er woonden zo’n 12.000 joden in Brno. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel hiervan afgevoerd naar het concentratiekamp Theresienstadt. Na de oorlog keerden slechts iets meer dan 1000 van deze joden terug naar Brno.

Brno had het zwaar tijdens de Tweede Wereldoorlog: het werd meermaals gebombardeerd door de geallieerden en vele mensen stierven. Na de bevrijding volgde daarom de beruchte Brno death march, waarbij de 27.000 Duitse inwoners van de stad gedwongen werden 64 kilometer naar de grens met Oostenrijk te lopen. Velen stierven onderweg.

Toen Tsjechoslowakije in 1948 communistisch werd verloor Moravië haar autonomie. Daarmee was Brno ook niet langer de hoofdstad. Na deze periode werd de steek verdeeld in verschillende regio’s. Brno is nu de hoofdstad van Zuid-Moravië.

Bezienswaardigheden in Brno

Allemaal leuk en aardig, maar heeft de stad meer dan een interessante geschiedenis? Zeker! Er is meer dan genoeg te zien en te doen in Brno. Van kathedraal tot crypte en van mummies tot lokale legendes: dit zijn de mooiste bezienswaardigheden in Brno.

Free Walking Tour

De beste manier om deze stad te leren kennen is met de free walking tour van My Tour Brno. De enthousiaste gidsen nemen je mee door de stad. Je leert van alles over Brno, over Tsjechië en over de culturele gebruiken van de stad en het land.

In de zomermaanden (mei t/m september) is er dagelijks een tour. Buiten deze periode kun je contact opnemen, want als er genoeg animo is dan doen ze alsnog een tour met je. Er zijn dan echter te weinig toeristen om dagelijks klaar te staan.

Zelf hadden zij gids Mathias, waar we super tevreden over waren. In korte tijd leerden we superveel over Brno en werd ik nog enthousiaster om de stad te ontdekken!

• Verzamelpunt: Náměstí Svobody, bij het zwarte beeld (astrologische klok)
• Tijd: dagelijks om 11.00 uur
• Kosten: het werkt op basis van fooi: je geeft aan het einde wat je het waard vond

Het oude stadhuis

Eén van de bekendste bezienswaardigheden in Brno is het stadhuis (Old Town Hall). Het stadhuis komt al uit de Middeleeuwen en is tegenwoordig ook het onderkomen van het toeristenkantoor. Voor een prachtig uitzicht over de stad beklim je de toren van de stadhuis.

De draak van Brno

In het stadhuis hangen een paar dingen die verbonden zijn aan lokale legendes. De krokodil is absoluut geen krokodil, maar een draak. Dit vreselijke monster leefde in het nabijgelegen rivierengebied en terroriseerde de stad. Hij werd uiteindelijk gevangen door een man die het voor de gek wist houden met schapen gevuld met cement. De opgezette krokodil die hier hangt was deze vreselijke draak. Tegenwoordig is deze draak het symbool van de stad. Je zult regelmatig krokodillen en draken tegenkomen in Brno.

Het houten wiel

Ook het houten wiel hoort bij de bezienswaardigheden in Brno. Volgens het verhaal had een man een weddenschap. Hij zei in één dag een wiel uit een boom te kunnen maken en ermee naar Brno te kunnen rennen. Dat was maar liefst 55 kilometer! En bizar genoeg kreeg hij dit nog voor elkaar ook. Dat liep echter slecht voor hem af, want men ging er vanuit dat dit alleen kon met hulp van de duivel. Erg geliefd was hij hierna dus niet meer.

Geldruzies

De toren is het oudste deel van het oude stadhuis. Deze komt uit 1240. Hoewel er later wel aanpassingen aan zijn gedaan en hij ook verhoogd is. Het gotische stenen portaal aan de voorzijde is van Anton Pilgram uit 1510. Ook hier zit een legende aan vast. Voor aanvang van de bouw was er een bedrag afgesproken tussen de burgemeester en Pilgram voor de bouw. Echter besloot men zich hier niet aan te houden en Pilgram minder te betalen dan afgesproken. Als wraak heeft hij toen het middelste torentje scheef gezet.

Tegenwoordig kun je verschillende ruimtes in het oude stadhuis bezoeken en de toren beklimmen.

• Toegangsprijs: 75 CZK
• Openingstijden: Deze wisselen nogal door het jaar heen, dus kun je beter zelf even nakijken op de site.
• Adres: Radnická 8, Brno

Ondergronds labyrinth

Het klinkt ietsje cooler dan het is, maar de laatste jaren heeft de stad een stelstel van kelders en tunnels geopend onder de stad. Ze noemen dit ‘Labyrinth under the Vegetable Market’. In een tour van 45 minuten dwaal je door ondergrondse tunnels en kelders, die tot wel 12 meter onder het plein gaan.

Persoonlijk vond ik dit oprecht leuk. Net als bij de kelders in Arnhem krijg je verhalen over de opslag en de geschiedenis van deze ondergrondse tunnels. De rondleiding is in het Tsjechisch, maar wij kregen een audiotour in het Engels. Op die manier konden we het verhaal alsnog goed volgen.

• Toegangsprijs: 160 CZK
• Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 9.00 tot 18.00 uur
• Adres: Zelný trh 21, Brno

Kathedraal van St. Peter en St. Paul

Boven de stad torent de kathedraal. Dat komt omdat deze gebouwd is op een heuvel (Petrov). Daardoor wordt het in de volksmond ook vaak de Petrov kathedraal genoemd. Al vanaf de 12e eeuw stond hier een Romeins bouwwerk, maar tegenwoordig zie je een neogothisch gebouw van begin 20e eeuw.

De torens van de kathedraal zijn maar liefst 84 meter hoog en daardoor zeker een van de bezienswaardigheden in Brno: je kunt de torens bijna overal in de stad goed zien. Omgekeerd heb je vanaf de torens weer een schitterend uitzicht over Brno.

In de crypte van de kathedraal kun je nog resten zien van oudere versies van de kathedraal. De binnenzijde is voornamelijk in barokstijl.

Opvallend kenmerk is dat de klokken van de kathedraal niet luiden om 12.00 uur, maar om 11.00 uur. Zoals ik eerder al uitlegde is dit een verwijzing naar het Zweeds Beleg in de Dertigjarige Oorlog. Zelfs tegenwoordig luidt Brno haar klok dus om 11.00 uur al. Je ziet dit meer terug in de stad: zo begint de lunch op de meeste plekken ook al om 11.00 uur.

• Toegangsprijs: gratis
• Openingstijden: maandag t/m zaterdag 8.15 tot 18.30 uur, zondag 7.00 tot 18.30 uur
• Adres: Petrov 9, Brno

Astrologische klok

Op het plein Námesti Svobody staat een intressant bouwwerk. Deze moderne zwarte pilaar is de astrologische klok. Door middel van een ingewikkelde intern mechanisme heeft deze klok nog een speciale eigenschap, waardoor je elke dag om 11.00 uur een groepje mensen ziet rondhangen bij de klok.

Dagelijks om 11.00 uur (zoals ik eerder heb uitgelegd is dat een belangrijke tijd in Brno) verschuift met een ingewikkeld mechanisme van alles binnenin de klok. Er zijn vier gaten in de klok en in één van de gaten valt een glazen bal, die meteen als souvenir dient. Je ziet dus dagelijks mensen klaarstaan bij de vier gaten, in de hoop de glazen bal te vangen.

Het monument, dat in 2010 werd neergezet ter nagedachtenis aan het Zweeds Beleg, geeft ook daadwerkelijk de tijd aan. De manier waarop is echter zeer ingewikkeld, waardoor ik aanraad mee te doen met de free walking tour. De gidsen kunnen je uitleggen hoe je dit precies kunt zien. Geloof me: op je horloge kijken is de makkelijkere manier.

• Adres: Námesti Svobody, Brno

Špilberk Castle

Bovenop de Špilberk heuvel staat het kasteel van Brno. Het was het thuis van de markgraven van Moravië en werd later een fort. En ten tijde van de Habsburgers was het zelfs een gevangenis!

Geschiedenis van Špilberk

In 1250 bouwde markgraaf en later koning Přemysl Otakar II het kasteel op de heuvel. Dit was om de macht van de markgraven te benadrukken, maar de meesten bezochten het slechts af en toe. Slechts twee woonden ook daadwerkelijk in het kasteel. Na het dood van de laatste, Jošt, in 1411 werd het kasteel een militair fort.

Door de jaren heen werd het fort weinig gebruikt. Pas tijdens de Dertigjarige Oorlog werd het weer echt hersteld en speelde het een rol in het Zweeds Beleg. Van 1783 tot 1855 was Špilberk een gevangenis: één van de zwaarste gevangenissen in Europa. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden ook mensen gevangen gehouden.

Bezoek aan kasteel Špilberk

Tegenwoordig is het een museum. Helaas heb ik dit zelf niet bezocht, want we hadden te weinig tijd in Brno om hier nog naartoe te gaan. Vooral de kazematten en de uitkijktoren zijn aanraders om te bezoeken en staan op mijn lijstje voor mijn volgende bezoek.

De wandeling naar het kasteel is sowieso al de moeite waard, want je loopt door een mooi groen park (Špilberk Park). Ook heb je prachtig uitzicht over Brno. Wij hebben naast het kasteel een drankje gedaan om daar vooral van te genieten. We werden een beetje overvallen door een storm (middenin de zomer!), maar gelukkig konden we binnen schuilen.

Het is niet het mooiste of meest spannende kasteel dat ik ken, maar zeker de moeite om naartoe te wandelen als je in Brno bent.

• Toegangsprijs: kazematten 120 CZK, uitzichttoren 60 CZK
• Openingstijden: maandag t/m zondag van 9.00 tot 17.00 uur (gesloten op maandag in het laagseizoen)
• Adres: Špilberk 210/1, Brno

Groentemarkt met Parnasfontein

Al sinds de 13e eeuw is er op Zelný trh (Groentemarkt) een markt te vinden. Sinds de 15e eeuw is dit de groentemarkt. Tegenwoordig kun je hier nog steeds een markt vinden met groenten, fruit en bloemen. Daardoor is het een levendig onderdeel van Brno, waar je zeker even overheen wilt wandelen.

Eén van de opvallendste dingen die je zult zien op de markt is een gigantische fontein. De Parnasfontein is niet alleen bij zonder door de grootte, maar ook omdat het sinds de bouw in 1695 lange tijd de enige waterbron in Brno zelf was.

Kortom, een bezoek aan Brno is niet compleet zonder een wandelingetje over de markt. Dan kun je gelijk wat lekker fruit halen of een ijsje!

• Adres: Zelný trh, Brno

Kapucijnencrypte

Ik houd wel van een beetje luguber. Tegenstrijdig, want tegen bloed kan ik niet (ik zit weggedoken achter een kussen tijdens de helft van de scenes, maar ik kijk toch echt naar Dexter, Bones en Grey’s Anatomy). Deze vreemde voorliefde zorgt er dus ook voor dat ik bij de woorden ‘In de kelder van het Kapucijnenklooster liggen gemummificeerde lichamen’ meteen denk ‘Hier moet ik heen!’.

Wat zijn kapucijnen?

Kapucijnen zijn monniken die vallen onder de orde van de franciscanen. Zij wilden terug naar de oorspronkelijke levenswijze die gebaseerd was op eenvoud, de leer volgens Franciscus van Assisi. Dat betekent dat zij een sober bestaan hebben. Om die reden werden de monniken en andere edelen niet in kisten begraven, maar zo neergelegd in de crypte als je nu nog kunt zien.

Het kapucijnenklooster in Brno

De bisschop van Olomouc nodigde de kapucijnen uit zit te vestigen in Brno. Dat deden zij in 1604. Zij bouwden het klooster in het oosten, naast de stadspoort. Het klooster werd gewijd aan Franciscus van Assisi en was in 1606 af.

Aan het einde van de Dertigjarige Oorlog, tijdens het Zweedse Beleg, moesten alle gebouwen buiten de stadsmuren afgebroken worden. Op die manier konden de Zweden daar niet in verblijven. Het klooster werd afgebroken en de broeders verbleven tijdelijk in de stad zelf.

In 1648 begonnen zij aan de bouw van een nieuw klooster, aan de voet van de kathedraal Petrov. Dit klooster staat aan het plein Zelný trh. Acht jaar later was het af. Het klooster heeft wat renovaties ondergaan door de jaren. Ook is het uitgebreid met een bibliotheek.

Onder het communistisch regime werden de broeders in 1950 uit het klooster gezet, wat in handen kwam van het Museum van Moravië. In 1990 mochten zij terugkeren. Alle barokdetails en herinneringen aan de franciscaner orde werden langzaam weer in orde hersteld, want deze waren verwijderd in de tijd van het communisme.

Gemummificeerde lichamen

Zoals gezegd liggen in de crypte van dit klooster lichamen van edelmannen uit de 18e eeuw. De grafkelder werd gebruikt tussen 1656 en 1784. Deze mensen werden in de crypte ten ruste gelegd, maar blijkbaar had de crypte de perfecte eigenschappen om deze lichamen perfect te mummificeren. Dit komt waarschijnlijk door de droge lucht en goede ventilatie. De bedoeling was dit echter niet per se, het was echt een grafkelder.

Inmiddels zijn deze lichamen één van de bekendste bezienswaardigheden in Brno. Ik moet zeggen dat ik ze persoonlijk toch wel een beetje creepy vond. Doe mij maar ossuaria, want ik vind botten veel fascinerender. En ik kan je vast verklappen dat ze die ook hebben in Brno..

• Toegangsprijs: 80 CZK
• Openingstijden: dagelijks van 10.00 – 16.00 uur, langer in de zomer en aangepaste openingstijen op zondagen
• Bij binnenkomst ontvang je een papieren gids die zelfs in het Nederlands verkrijgbaar is. Hierin staat uitgebreide informatie over het klooster en de lichamen in de crypte.
• Adres: Kapucínské náměstí 5, Brno (de ingang is naast het klooster, een smal steegje in naar de binnenplaats)

Uitzicht vanaf House of the Lords of Lipá

Aan het plein Náměstí Svobody staat dit gebouw uit de late 16e eeuw. Het wordt gezien als één van de mooiste gebouwen van Brno. Voorheen stond het bekend als Schwanz Palace, vernoemd naar één van de eerdere bewoners. Christopher Schwanz was wijnhandelaar, wat je terugziet in de motieven van wijnranken.

Momenteel wordt het pand commercieel gebruikt en zit er een cultureel centrum is. Maar behalve het uiterlijk staat het op het lijstje vanwege het uitzicht vanaf het dak. Je kunt hier gratis naartoe en hebt dan uitzicht over onder andere het kasteel van Brno. De verrekijkers kun je gratis gebruiken. Zeker leuk om een kijkje te nemen!

• Toegangsprijs: gratis
• Adres: Náměstí Svobody 17, Brno

Ridderstandbeeld

Dit gigantische standbeeld (maar liefst 8 meter hoog) was populair in de serie Wie is de Mol, waar het meermaals gefotografeerd werd om ‘showpony’ Joshua uit te beelden. In werkelijkheid gaat het om een ridder. Of eigenlijk een markgraaf: Jošt om precies te zijn.

Het bijzondere aan het beeld, dat in 2015 is onthuld en gemaakt is door beeldhouwer Jaroslav Róna, is vooral de lengte van de benen van het paard. Waar een standbeeld te paard normaal op een voetstuk staat, zal je zien dat dit beeld gewoon op de grond staat. Daardoor kun je er onderdoor lopen.

Hoewel het standbeeld na onthulling gemengde reacties opriep in Brno hebben de inwoners het inmiddels omarmd. Het is niet meer weg te denken uit de stad. En als je de free walking tour volgt zul je ontdekken wat er precies te zien is als je onder het beeld door wandelt..

Meer locaties van Wie is de Mol bekijken? Lees dan ook meer over de rotsen van Prachov in het Boheems Paradijs.

Relaxen in park Denis

Het park Denis (Denisovy sady) ligt vlakbij de kathedraal. Het is een populaire plek voor de inwoners van Brno, want je hebt hier goed uitzicht en kunt er heerlijke zitten. Het is dus een heerlijke plek als je even wilt relaxen. Doe als een echte local en haal wijn bij de vinoteca om te genieten van een zonsondergang. Of gewoon een lekker blikje fris natuurlijk 😉

Ossuarium van de St. James kerk

Breng zeker even een bezoekje aan de kerk St. James, want deze is ook de moeite waard. Maar de kerk is vooral bekend om het ossuarium. Na de catacombes van Parijs schijnt dit de grootste verzameling botten van Europa te zijn. En als je bent zoals ik, dan wil je dat zien!

De ingang is nogal lastig te vinden. Rechts van de kerk zit een trap naar beneden, daar moet je zijn om het ossuarium te bezoeken. Beneden kun je tickets kopen en krijg je informatie mee over wat je gaat zien.

Het ossuarium stamt waarschijnlijk uit de 17e eeuw. Er liggen slachtoffers uit de Dertigjarige Oorlog en het Zweeds Beleg, maar ook van epidemieën zoals cholera en de pest. In totaal lagen er wel 50.000 mensen in deze crypte! Toen de cypte vol was is gesloten en vergeten. Pas in 2002 werd de crypte weer herontdekt. De botten zijn toen schoongemaakt en teruggeplaatst. In 2012 is het ossuarium geopend voor publiek.

Het ossuarium bestaat uit drie ruimtes met de gestapelde botten. De derde en laatste ruimte is het grootst. Je kunt ook nog zien hoe de botten oorspronkelijk gevonden zijn: toen waren ze nog niet zo kunstig gestapeld als nu het geval is.

Vind je dit soort plekken nu ook fascinerend? In Tsjechië zelf kun je meer bekijken in het ossuarium van Kutná Hora, ‘de bottenkerk’.

• Toegangsprijs: 140 CZK
• Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 9.30 – 18.00 uur
• Adres: Jakubské náměstí, Brno

Vila Tugendhat

Hoewel ik het zelf niet heb kunnen bezoeken is Vila Tugendhat één van de bekendste plekken in Brno. Daarom kon hij niet ontbreken in dit lijstje. De villa is het bekendste voorbeeld van moderne architectuur in Tsjechië.

De villa is ontworpen en gebouwd in 1929 door Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe. De villa dankt haar naam aan de opdrachtgevers en bewoners, Greta and Fritz Tugendhat.

Tegenwoordig kun je de villa bezoeken. Dit kan echter alleen met een reservering vooraf, waardoor wij deze helaas over moesten slaan. Je gaat dan met gids door het huis heen. Omdat het zo geroemd word wilde ik het toch vermelden, hoewel ik je niet persoonlijk kan vertellen of ik het de moeite waard vind.

• Toegangsprijs: tussen de 350 CZK en 400 CZK (alleen mogelijk met reservering vooraf!)
• Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 18.00 uur (korter in de wintermaanden)
• Adres: Černopolní 45, Brno

Overnachten in Brno

Zelf stonden wij op een camping een stukje buiten de stad. Maar ook in Brno zelf kun je goed overnachten. Wat dacht je bijvoorbeeld uit het toffe hotel in Brno dat je kunt kennen uit Wie is de Mol? De deelnemers sliepen in het Anybody Hotel. In dit hotel zijn de kamers gethematiseerd naar verschillende films. Hoe cool is dat?

Dat waren mijn tips voor Brno! Lijkt jou deze stad de moeite waard?

Dit vind je misschien ook leuk om te lezen:

• 
  Reisdagboek Slowakije #1: van Nederland naar Tsjechië
• 
  Wat te doen in Praag: de leukste bezienswaardigheden
• 
  Boheems Paradijs: wandelen bij de rotsen Prachovské skály

Delen of bewaren voor later?